پتاس

هیدروکسید پتاسیم که در بازار به آن پتاس نیز گفته می شود، یک ترکیب معدنی با فرمول KOH است و معمولاً با نام پتاس سوز آور خوانده می شود.

هیدروکسید پتاس معمولاً به عنوان دانه‌های شفاف فروخته می شود، که در هوا چسبناک می شوند. در نتیجه، KOH به طور معمول حاوی مقادیر مختلفی از آب می‌باشد. انحلال آن در آب به شدت گرمازا است. گاهی به محلولهای آبی غلیظ آن پتاسیم نیز گفته می شود. حتی در دماهای بالا، پتاس جامد به سرعت کم آب نمی شود.

پتاس مانند NaOH، پایداری حرارتی بالایی داشته و کمی محلول تر از NaOH است. الکلهای با وزن مولکولی پایین مانند متانول، اتانول و پروپانول‌ها نیز حلال‌های عالی هستند. آنها در تعادل اسید پایه شرکت می کنند. در مورد متانول، متیوکسید (متیلات) تشکیل می شود. به دلیل جذب زیاد آب توسط پتاسیم، KOH به عنوان یک ماده خشک کن در آزمایشگاه عمل می کند. اغلب برای خشک کردن حلال های بازی به ویژه آمین ها و پیریدین ها استفاده می شود.

پتاس به عنوان یک هسته دوست در شیمی آلی کاربرد دارد.

KOH، مانند NaOH، به عنوان منبع OH^– که آنیون بسیار هسته دوستی است و به پیوندهای قطبی در هر دو ماده معدنی و آلی حمله می کند.

KOH + RCOOR ‘→ RCOOK + R’OH

هیدروکسید پتاسیم به اکسیدها حمله می کند. به عنوان مثال تیتانیوم دی اکسید توسط KOH مورد حمله قرار می گیرد تا محلول سیلیکات پتاسیم حاصل شود. KOH با دی اکسید کربن واکنش نشان می­دهد و بی کربنات پتاسیم تولید می­شود.

KOH + CO₂ → KHCO₃

سنتز هیدروکسید پتاس

در گذشته پتاس را با اضافه کردن کربنات پتاسیم به محلول قوی هیدروکسید کلسیم تولید کرده اند. واکنش جانشینی دوگانه باعث رسوب کربنات کلسیم جامد و بدست آمدن محلول هیدروکسید پتاسیم می شد.

Ca (OH) ₂ + K₂CO₃ → CaCO₃ + 2 KOH

با  عبور از فیلتر، کربنات کلسیم حذف شده و در نهایت با جوشاندن محلول، هیدوکسید پتاسیم جداسازی می شود. این روش تولید هیدروکسید پتاس تا اواخر قرن نوزدهم رواج داشت، که امروزه با روش الکترولیز محلولهای کلرید پتاسیم جایگزین شده، ولی هنوز از این روش هم استفاده می ­کنند.

۲KCl + 2 H₂O → ۲ KOH + Cl₂ + H₂

طی الکترولیز، گاز هیدروژن به عنوان یک محصول فرعی در کاتد تشکیل می شود. به طور هم زمان هم، یک اکسیداسیون آندی یون کلرید صورت می گیرد و گاز کلر را به عنوان یک محصول فرعی تشکیل می دهد.

کاربرد پتاس

• از پتاسیم هیدروکسید به عنوان پیش ­ماده برای تهیه ی سایر ترکیبات پتاسیم( نمک های پتاسیم کربنات، سیانید، پرمنگنات پتاسیم، فسفات و سیلیکات های پتاسیم) استفاده می­‌شود.
• برای تهیه “صابون های پتاسیم”، که از صابون های مشتق از هیدروکسید سدیم نرم تر هستند ، از KOH استفاده می‌شود.
• از هیدروکسید پتاس آبی به عنوان الکترولیت موجود در باتری های قلیایی مبتنی بر نیکل کادمیوم ، نیکل هیدروژن و دی اکسید منگنز روی استفاده می­‌شود.
• عامل کنترل pH و تثبیت کننده مواد غذایی.
• هیدروکسید پتاس باعث تسریع در تجزیه بافتهای نرم ، اعم از حیوانی و انسانی می شود و فقط استخوانها و سایر بافتهای سخت را باقی می‌گذارد. دانشمندان که مایل به مطالعه ساختار آناتومی حشرات هستند می­توانند از محلول پتاسیم هیدروکسید استفاده کنند.
• KOH برای ساخت تراشه های نیمه هادی مورد استفاده قرار می گیرد.
• هیدروکسید پتاس برای شناسایی برخی از گونه های قارچ مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• هیدروکسید پتاس اغلب ماده شیمیایی اصلی فعال در “حذف کننده کوتیکول” است که در فرایند مانیکور مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ایمنی

هیدروکسید پتاس و محلول های آن تحریک کننده شدید پوست و سایر بافت‌ها هستند.